Page 137 - Islamic Studies 05

Dində ixlas (136

cəmiyyət, millət və dəstə halına salır: maraqlar. Birlik əqidə və
məqsəddir.
Bu qanun əqidə, əməl, ictimai, mədəni və milli baxımdan
insanları birləşdirib cəmiyyət halına salan amildir. Həzrəti
Əli(ə)-nin fikrincə, bir millətin vəhdətinin meyarı yalnız
razılıq və narazılıqlardır. Nəsil, dil, irq və coğrafi mühitlər
kimi meyarlar ikinci dərəcəli amil qəbul olunmalıdır. Başqa

sözlə desək, etiqad, mədəniyyət və məqsəddə yekdil olmaqdan
xəbər verən məhəbbət və nifrət ayrı-ayrı adamları vahid bir
millət kimi birləşdirib onların taleyini bir-birinə bağlayan
yeganə meyardır. Yerdə qalanlar isə ikinci dərəcəlidir.
Burada bir neçə nüansa toxunmağı özümüzə lazım bilirik:
1) Bu bəhsdə «maraq» sözünün işlədilməsində məqsəd
insanda ötəri emosiyaların təsirindən əmələ gəlib tez də yox
olan səthi həvəs və meyllər deyildir. Əksinə, burada söhbət
yekdil ideologiya ilə bağlı olan meyllərdən gedir, yəni bu
faktorlar insan psixologiyasında təsir qoyan və onu öz
silahdaşları ilə həmfikir edən insan təbiətindən irəli gələn
amillərdir. Bu qəbildən olan meyllərin inikası insan əməlində
köklü təsirə malikdir. Əgər şərait yaranarsa və heç bir maneə
olmasa, insan dərhal başqalarının təsiri altına düşüb onların
etdiklərini o da yerinə yetirər. Hər hansı bir hərəkətə
münasibət (istər yaxşı olsun, istər pis) əməl formasında
gerçəkləşməsədə, qəlbin dərinliklərində kül altda olan köz
kimidir, küləyin əsməsini gözləyir ki, alovlanıb ətrafını da
yandırsın, yəni şərait yaranarsa, fikir əməli olaraq reallaşacaq.
2)Hüquqi cəhətdən belə bir asılılığın ədalət normalarına
zidd olması mümkündür. “Qurani-Kərim”də bu barədə də
buyurulur:
“...Heç bir günahkar başqasının günahını
daşımaz...”(«İsra»-15).
“Hər kəs öz əməlinin girovudur!” («Muddəssir»-38).