Page 248 - Islamic Studies 05

247) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI, Üçüncü il, beşinci sayı (payız-qış / 2024)

Şübhəsiz, İslamın ardıcıl şəkildə müsəlmanların diqqətini bir-
birlərinə yönəltməsinin səbəbləri var. Bu səbəblərdən ən
mühümü budur ki, insanların taleyi bir-birinə bağlıdır, onların
mənəvi kamilliyi sıx şəkildə əlaqəlidir. Əgər insanlar dağlarda
və meşələrdə pərakəndə şəkildə yaşasaydılar, bugünki elmi-
texniki nailiyyətləri əldə edə bilərdilərmi?! Tənhalığa çəkilmiş
insan cəmiyyətlə heç bir əlaqə saxlamasa, qarnını doyurmaq

üçün heyvan tək yem gəzməlidir. Cəmiyyətlə əlaqəni tamamilə
üzdükdə sadəcə yemək bişirmək və paltar tikmək mümkün
olmur. Sadə bir köynək fermadan toxuculuq fabrikinədək uzun
bir yol keçir. Başqa insanlarla rabitədə olmadan hətta nitqi
qorumaq mümkünsüzdür. Bu gün mənzilimizdə
faydalandığımız su, qaz, işıq ictimai həyatın bəhrələrindəndir.
Əgər toplum olmasa tənhalığa çəkilmiş insan bir ovuc su əldə
etmək üçün olmazın əziyyətlərini çəkər. Bəli, ictimai həyat
bizim bütün maddi ehtiyaclarımızın təminində aparıcı rol
oynayır. Məgər toplum olmasa tənha insan təbiət hadisələri
qarşısında tab gətirə bilərmi?! Şübhəsiz, cəmiyyətdən uzaqlıq
insan üçün yalnız problemlər yaradır.
Mənəvi işlərdə də vəziyyət eynidir. Şübhəsiz ki, böyük
əksəriyyət eşitmək və ya mütaliə yolu ilə dinlə tanış olur. Biz
uyğun sahədəki biliklərimizə görə ata-analarımıza,
müəllimlərimizə və kitablara borcluyuq. Əgər ictimai həyat
olmasaydı bu sayaq rabitələr də olmazdı. Aydın məsələdir ki,
hər bir millətin dili ictimai rabitələr sayəsində formalaşmışdır.
Çoxsahəli ünsiyyətlər sayəsində dilin lüğət tərkibi
genişlənmişdir.