Page 183 - Islamic Studies 01

,
182) / İSLAM ARAŞDIRMALARI JURNALI Birinci il, birinci buraxılış, (payız-qış/2022)
İslam psixologiyası tədqiqat metodikası növləri
İslam psixologiyası mövzularının və bəhslərinin çox və geniş
olmasından dolayı, çox saylı tədqiqat metodlarına sahibdir. Bu
metodlar aşağıdakılardır:

Tarixi metod
Tarixi metod daha çox keçmişdə baş vermiş hədisələrin bəyani

və təsviri ilə məşğuldur. Başqa sözlə desək, bu metodda elmi
mövzu və məsələlər keçmişə aid məlumatların işığı altında
öyrənilir. Həqiqətdə isə, təhqiqatçı tarixi metodlardan istifadə
etməklə başqalarının müşahidə nəticəsində əldə etdiyi
1
təhqiqatlarının nəticələrindən istifadə etmək məqsədi daşıyır.
Tarixi metod bir növ müşahidəni təkmilləşdirən metoddur.
İslam psixologiyasında tarixi metod əsasən İslamda olan
psixologiya təfəkkürlərin, habelə müsəlman alimləri tərəfindən
həyata keçirilən psixoloji təhqiqatların, Məsumların (ə),
alimlərin yaşam tərzinin, müsəlmanların dini təcrübələrinin,
ariflərin mənəvi hallarının araşdırılması üçün istifadə edilir.
İslami psixologiyanın bir çox mövzularını tarixi
məlumatlardan istifadə etməklə təsvir etmək mümkündür.
Quranda da tarixi metoda təkid edilməkədədir. Allah təala
Quranda keçmiş ümmətlərin hekayələrini bəyan etməkdən
əlavə, onların aqibətləri barəsində mütaliə edilməsinə də əmr
edir. “…Yer üzündə dolaşıb görün ki, (peyğəmbərləri)
2
yalançı hesab edənlərin axırı necə oldu!”.
Digər ayədə buyurur: “Sizdən əvvəl bir çox vaqilər (ibrətli
əhvalatlar) olub keçmişdir. İndi yer üzünü dolaşıb haqqı
3
təkzib edənlərin aqibətinin necə olduğunu görün!”.

1. Mustafa Əzkiya, Dərbane Araste, Əlirza, Təhqiqatın əsas metodları, səh. 294.
2. Nəhl, ayə 36.
3.Ali-İmran, ayə 137.